โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis) เป็นโรคผิวหนังเรื้อรังที่มีการอักเสบของร่างกาย และพบร่วมกับภาวะอื่น ๆ เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ไขมันพอกตับ ภาวะอ้วน เป็นต้น ปัจจัยที่ทำให้ผื่นกำเริบได้แก่ ภาวะเครียด การพักผ่อนน้อย รวมไปถึงการทำให้ผิวหนังได้รับการบาดเจ็บเช่นการแกะเกา นอกจากนี้การติดเชื้อก็ยังเป็นปัจจัยกระตุ้นทำให้โรคกำเริบได้บ่อย ดังนั้นการป้องกันการติดเชื้อจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยกลุ่มนี้ โดยโรคติดเชื้อที่ควรให้ความสำคัญคือ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza vaccination)
ทำไมผู้ป่วยสะเก็ดเงินควรสนใจวัคซีนไข้หวัดใหญ่?
- ผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินมีภาวะอักเสบในร่างกายอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อ รวมถึงไข้หวัดใหญ่ ได้มากกว่าประชากรทั่วไป
- การติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่อาจเป็น “ตัวกระตุ้น” ให้โรคสะเก็ดเงินกำเริบหรือมีอาการมากขึ้นได้ จากหลักฐานพบว่าการติดเชื้อหรือการอักเสบในร่างกายมีผลต่อการกำเริบของโรค
- มีงานวิจัยรวบรวมผู้ป่วยโรคเรื้อรังรวมมากกว่า 5 แสนคน เปรียบเทียบสัดส่วนผู้ป่วยที่ได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ พบว่าผู้ป่วยสะเก็ดเงินมีอัตราการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่น้อยกว่ากลุ่มโรคอื่น แม้จะมีความเสี่ยงสูงที่ไข้หวัดใหญ่จะมีผลทำให้โรคกำเริบได้มากกว่าโรคอื่น
- จากคำแนะนำของ National Psoriasis Foundation “โรคสะเก็ดเงินเพียงอย่างเดียวไม่ควรทำให้หลีกเลี่ยงวัคซีนตามมาตรฐาน” อย่างไรก็ตามควรพิจารณาร่วมกับชนิดของวัคซีนและการรักษาที่ได้รับอยู่ในปัจจุบันด้วย
สรุปคือ: การฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นมาตรการป้องกันที่ สมเหตุสมผลและแนะนำ สำหรับผู้ป่วยสะเก็ดเงิน เพื่อทั้งลดโอกาสติดเชื้อและลดโอกาสการกำเริบของโรค
ชนิดของวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่ควรรู้
วัคซีนไข้หวัดใหญ่มีหลายรูปแบบ โดยทั่วไปแบ่งเป็น 2 ชนิดหลัก ดังนี้:
1. วัคซีนฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (Inactivated Influenza Vaccine)
- เป็นวัคซีนเชื้อตาย (inactivated) ที่ใช้มายาวนาน และมีความปลอดภัยสูง
- ฉีดได้ทุกปี ตามฤดูกาลไข้หวัดใหญ่
- เหมาะกับผู้ป่วยสะเก็ดเงินรวมถึงผู้ที่ใช้ยากดภูมิคุ้มกันหรือยาฉีดชีวโมเลกุล
- เป็นทางเลือกทั่วไปที่ “ควร” ใช้สำหรับผู้ป่วยกลุ่มนี้
2. วัคซีนพ่นจมูก (Live-attenuated Influenza Vaccine, LAIV)
- ใช้เชื้อที่อ่อนฤทธิ์ (live-attenuated) และพ่นผ่านทางจมูก
- จุดเด่นคือไม่ต้องเจ็บตัว และอาจกระตุ้นภูมิคุ้มกันในเยื่อบุจมูกได้
- ใช้ได้ตั้งแต่อายุ 2 ปีถึงผู้ใหญ่อายุ 49 ปี
- แต่ ด้วยความที่เป็นวัคซีนเชื้อเป็น (live) จึง ไม่แนะนำ ให้ใช้ในผู้ที่ใช้ยากดภูมิคุ้มกันหรือยาฉีดชีวโมเลกุล
ข้อแนะนำเฉพาะสำหรับผู้ป่วยสะเก็ดเงิน
- ก่อนฉีดวัคซีน – ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางผิวหนังเพื่อประเมินสถานะโรคสะเก็ดเงิน (ความรุนแรง, ยาที่ใช้รักษาอยู่ เช่น biologics, methotrexate, cyclosporine)
- หากใช้ยากดภูมิคุ้มกันหรือยาฉีดชีวโมเลกุล → ให้เลือกวัคซีนเชื้อตาย (inactivated) เป็นทางเลือกหลัก
- หากสุขภาพโดยรวมดี และไม่ใช้ยากดภูมิคุ้มกันอาจพิจารณาวัคซีนพ่นจมูกได้ (ขึ้นอยู่กับอายุและข้อกำหนดของวัคซีน)
- ควรฉีดทุกปีตามฤดูกาลไข้หวัดใหญ่ เพื่อให้ได้รับการป้องกันที่ต่อเนื่อง
- อย่าลืมดูแลปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เช่น ภาวะโรคหัวใจและหลอดเลือด เบาหวาน ภาวะอ้วน การติดเชื้อซ้ำ ซึ่งผู้ป่วยสะเก็ดเงินมักมีร่วมด้วย
- หลังฉีดวัคซีน หากมีอาการผื่น / กำเริบเพิ่มขึ้น ควรแจ้งแพทย์ทันที
ตอบคำถามที่พบบ่อย
Q1: ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่แล้วจะทำให้ผื่นสะเก็ดเงินกำเริบไหม?
A: จากงานวิจัยพบว่า มีโอกาส น้อยมาก ที่วัคซีนจะกระตุ้นให้โรคสะเก็ดเงินกำเริบ แต่เนื่องจากผู้ป่วยสะเก็ดเงินอาจมีภูมิคุ้มกันเปลี่ยนแปลงและใช้ยากดภูมิคุ้มกัน จึงควรเลือกวัคซีนชนิดที่เหมาะสมและอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
Q2: ถ้าฉันใช้ยา biologics หรือ methotrexate สามารถฉีดได้หรือไม่?
A: ใช่ สามารถฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ได้ โดยเลือกวัคซีนเชื้อตาย (Inactivated) และควรเป็นการประเมินร่วมกันกับแพทย์ผู้ดูแลรักษาถึงช่วงเวลาที่เหมาะสม
Q3: ฉีดทุกปีจริงไหม?
A: ใช่ — วัคซีนไข้หวัดใหญ่แนะนำให้ฉีดทุกปีตามฤดูกาล เพื่อให้ได้รับการป้องกันที่ต่อเนื่อง
โดย
รศ.พญ.เปรมจิต จันทองจีน
แพทย์เฉพาะทางผิวหนัง
ที่มา
Vaccination recommendations for adults receiving biologics and oral therapies for psoriasis and psoriatic arthritis: Delphi consensus from the medical board of the National Psoriasis Foundation ใน Journal of the American Academy of Dermatology 2024
Influenza Vaccination Rates in Adults with Psoriasis Compared to Adults with Other Chronic Diseases ใน Journal of Investigative Dermatology 2018
Immunisation advice for people on immune-suppressing medicines โดย British Associations of Dermatologists
#ValorClinic #หมอผิวหนัง #สะเก็ดเงิน #ไข้หวัดใหญ่ #InfluenzaVaccine #PsoriasisAwareness
===========================
📞 โทร. 02-287-4924
📱 Line: @Valorclinic หรือคลิก https://lin.ee/WiY4qon
เวเลอร์คลินิก สาทร https://maps.app.goo.gl/NEcHNPbuAZNfUVrc7
===========================